Hình ảnh rùa đội bia có ý nghĩa gì?
(PL+) - Chắc hẳn mỗi người trong chúng ta đều
không ai còn xa lạ với hình ảnh những chú rùa đội trên mình tấm bia đá đặt ở
trong văn miếu hay các ngôi chùa. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết được ý
nghĩa tường tận của biểu tượng này.
Trong văn hóa của người
Việt, con rùa là một trong những con vật linh thiêng, nằm trong bộ tứ linh bao
gồm: Long, Ly, Quy, Phụng. Trong đó, rùa là con vật tượng trưng cho sự trường
tồn và bất diệt. Mặc dù không phải là con vật của Phật giáo, nhưng rùa cũng là
biểu trưng cho sự trường tồn của Phật giáo.
Trong một số ngôi chùa ở
thời Lý -Trần, rùa được chạm thành tường bằng đá làm bệ để đội bia. Dáng rùa
đầu to, mập, vươn ra khỏi mai, mồm thuôn nhọn, mắt nhỏ, bốn chân khép sát vào
thân mai. Và hiện tại, ở Văn Miếu Quốc Tử Giám, Hà Nội cũng vẫn đang còn lưu
trữ 82 con rùa đội trên lưng mình 82 tấm bia ghi tên của các vị tiến sĩ đỗ đạt
thời xưa, như một minh chứng biểu hiện cho nền văn hiến bất diệt của dân tộc
Việt Nam.
 |
|
Rùa đội bia
tiến sỹ ở Văn miếu Quốc Tử Giám. Ảnh: internet.
|
Hình ảnh những rùa
đội bia đá, trên bia đá ghi lại sử sách của dân tộc Việt Nam như vậy, vốn vẫn
được mọi người hiểu rằng điều đó mang ý nghĩa rùa là vật truyền tải thông tin
và văn hóa.
Phải chăng sự lí giải
trên vẫn còn quá khiêm nhường, chưa bóc tách được hết tầng ý nghĩa ẩn sâu trong
đó ?.
Để tìm hiểu
rõ hơn về vấn đề này, PV Pháp luật Plus đã có buổi trao đổi với
GS Trần Lâm Biền, một trong những nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam, luôn tâm sức
cho công cuộc bảo tồn các di sản văn hóa của dân tộc.
Bên cạnh đó, ông cũng có
nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa dân gian, tín ngưỡng tôn giáo như : Phật
giáo và văn hóa dân tộc; Một con đường tiếp cận lịch sử; Chùa Việt; Đồ thờ
trong di tích của người Việt….
Chia sẻ với Pháp
luật Plus,
GS. Trần Lâm Biền cho biết:
“Để giải thích hình
tượng trên, trước tiên phải nói đến ý nghĩa của hình ảnh con rùa đối với văn
hóa của người Việt. Con rùa có 2 bộ phận biểu chưng chính đó là phần mai khum
khum biểu tượng cho trời, còn phần bụng phẳng tượng trưng cho đất. Bởi vậy, khi
trời đất giao hòa, con người sẽ nằm ở giữa. Và phần giữa ấy giống như cái nhà
đối với con người, với phần mái là chiếc mai rùa, sàn nhà là phần bụng rùa còn
cột nhà chính là phần chân rùa.
Trong đó, con người nằm
ở giữa, tức là nằm trong dòng chảy của sinh lực trời đất, mọi sự việc, hoạt
động phát sinh, phát triển của con người đều diễn ra ở đây.
Sự tồn tại của con rùa
là do âm dương đối đãi, hòa hợp giữa phần mai và phần thân rùa. Bởi vậy, rùa
mang trọng trách đội bia.
Nói về tấm bia, nó
tồn tại do đi đúng với quy định của trời đất và các tầng vũ trụ. Chán bia và
vòng chầu mặt trời là biểu trưng của tầng trên. Còn rùa đóng vai trò ở tầng
dưới, sự việc của con người sẽ nằm ở giữa con rùa. Điều đó tạo nên thiên địa
nhân hòa. Hay có thể nói, 3 biểu tượng ấy hợp lại tạo thành hình ảnh rùa đội
bia, biểu tượng cho sự bền vững.”
 |
|
Hình ảnh rùa
đội bia là biểu tượng cho sự bền vững. Ảnh: internet.
|
Không chỉ có hình ảnh
rùa đội bia, mà trong văn hóa của người Việt có rất nhiều hình ảnh biểu tượng
đặc sắc khác, mà đến nay ý nghĩa của chúng vẫn luôn là một ẩn số khiến cho mọi
người luôn hiếu kì muốn khám phá.
.
